Het belang van opleidingen op de arbeidsmarkt na corona: “100% van de beroepen zal veranderen”

De coronacrisis zet de arbeidsmarkt op zijn kop. Het aantal werkzoekenden stijgt en alle beroepen moeten – op z’n minst deels – heruitgevonden worden. Opleidingen kunnen werkgevers en werknemers helpen om hun weg te vinden in die nieuwe realiteit. En ook voor wie zijn of haar job verloren heeft, bieden opleidingen een oplossing.

 

Eind april en begin mei heeft Cevora verschillende bedrijfsleiders, hr-verantwoordelijken, cursisten, docenten en sociale partners bevraagd naar de impact van de coronacrisis op hun professionele activiteiten.

 

“Tijdens de piek van de crisis kreeg 30% van de 400.000 werknemers in 54.000 bedrijven onder het paritair comité 200 te maken met tijdelijke werkloosheid. Dat is enorm, maar nog altijd niet zo erg als in de horeca-, cultuur- en toeristische sector of andere sectoren waarin thuiswerk geen optie is.”

 

Kwetsbare groepen

“Volgens Federgon, de beroepsfederatie van hr-dienstverleners, zal het aantal outplacementactiviteiten de komende maanden verdubbelen. Werkzoekenden zullen zich massaal op een afgeslankte arbeidsmarkt storten. En wellicht zal het twee tot vier jaar duren voor het aantal jobs weer op hetzelfde peil zit als vóór de crisis.”

 

“Wie de komende maanden op zoek moet naar een job dreigt op een of andere manier in de problemen te komen. Voor sommige groepen werknemers en werkzoekenden is dat risico bijzonder groot.”

“Na de financiële crisis van 2008 zagen we bijvoorbeeld dat pas afgestudeerden een langetermijnimpact ondervonden. Een crisis weegt op het begin van hun carrière, op hun loon en op hun groeimogelijkheden. We kunnen bijna spreken van een verloren generatie.”

 

“Hetzelfde geldt voor oudere werknemers: verlies je als 55-plusser je job, dan volstaat een opleiding vaak niet om de deur naar de bedrijfswereld weer te openen.”

 

Geen stijging in aantal opleidingen

 

Wie dacht dat werknemers in de quarantaineperiode meer online opleidingen zouden volgen, heeft het bij het verkeerde eind. “We merkten geen significante stijging in het gebruik van onze digitale diensten.”

 

“Wie thuiswerk verrichtte, had geen tijd om zich bij te scholen. En wie tijdelijk werkloos was, heeft dat ook niet gedaan. Veel mensen voelden immers geen nood om nieuwe competenties te ontwikkelen of een nieuwe stiel te leren. Dat hoeft niet te verbazen, want er zijn op dit moment geen opties op de arbeidsmarkt om de aangeleerde troeven te verzilveren.”

 

De prioriteiten na de lockdown

 

Uit de recente bevraging van Cevora blijkt dat bedrijven momenteel drie hoofdprioriteiten vooropstellen: hun activiteiten heropstarten, zich aanpassen aan de coronawereld en omgaan met de financiële impact van de crisis.

 

“We leven nu in de ‘anderhalvemetermaatschappij’. Zolang er geen vaccin is, zullen alle bedrijven social distancing moeten garanderen in al hun activiteiten, hun interne organisatie, hun productie, hun diensten …”

Opleidingen vormen een deel van de oplossing. “Verkopers zullen moeten leren om te verkopen op anderhalve meter afstand. Leidinggevenden zullen thuiswerkers op afstand moeten leren opvolgen. En die medewerkers moeten meer dan ooit het maximum uit digitale tools zien te halen én leren omgaan met thuiswerk, verminderd contact met collega’s enzovoort.”

 

“Kortom: 100% van de beroepen zal veranderen. Aangepaste opleidingen zullen mensen helpen om zowel op persoonlijk als professioneel vlak efficiënter te zijn.”

 

De war for talent is niet voorbij

 

Kunnen opleidingen nieuwe werkzoekenden perspectieven bieden? Het antwoord is minder positief dan je zou verwachten, ondanks de recente oproepen van Voka aan bedrijven om te investeren in opleidingen.

 

“Vooral in de cultuur-, de horeca- en de toeristische sector zullen banen sneuvelen. En die werknemers beschikken niet meteen over vaardigheden die schaars zijn op de arbeidsmarkt. Ook zijn maar weinig opleidingen op hun maat geschreven. Je tovert een comedian niet zomaar om in een data scientist, of een secretaresse in een verpleegster.”

 

“Hoewel er meer werkzoekenden en minder vacatures zijn dan vóór de crisis, ben ik ervan overtuigd dat de war for talent nog lang niet voorbij is. Die uitdaging verdwijnt tijdens de strijd tegen COVID-19 gewoon tijdelijk naar de achtergrond.”

 

Wendbaarheid is nu onze belangrijkste troef

 

De crisis sterkt Olivier in een van zijn grootste overtuigingen: wendbaarheid is onze belangrijkste skill. “De helft van de beroepen die we in 2030 zullen uitoefenen, bestaat nog niet. Je kan je er dus ook nog niet voor bijscholen. Het is zinloos om over hard skills te spreken voor jobs waarover we nu nog maar weinig weten.”

 

“Wat we wel weten, is dat je met een leercultuur wendbaarheid helpt te ontwikkelen. Hoe? Door je medewerkers permanente leermogelijkheden aan te bieden. Maar ook door samenwerking en het delen van informatie te stimuleren, want zo leer je van anderen.”

“Het is de taak van hr-afdelingen en opleidingsdiensten om het leeraanbod uit te breiden. Maar bijleren is ook een individuele verantwoordelijkheid. Iedereen moet de kans grijpen om zich toekomstgericht aan te passen en bij te scholen. ‘Een opleiding volgen’ betekent zoveel als ‘je aanpassen’.”

 

Die aanpassing beperkt zich niet tot hard skills. De rondvraag van Cevora legt een duidelijke nood aan opleidingen over welzijn op het werk bloot. “Je hoort veel over de vrees voor een tweede coronagolf, maar ik vrees vooral voor een golf aan burn-outs.”

 

“Mensen die door de crisis brutaal hun job verloren, krijgen mogelijk met psychosociale problemen te kampen. Maar ook wie thuis aan het werk bleef, terwijl de kinderen niet naar school konden, had het niet makkelijk. Ook dat zal een impact hebben op de organisatie van werk en bedrijven.”

 

De uitdaging van de opleidingswereld

 

Kortom, organisaties zoals Cevora hebben een cruciale rol te vervullen, in nauwe samenwerking met de andere spelers in de hr- en opleidingswereld. “We stemmen op dit moment al volop onze outplacementbegeleiding en opleidingen voor werknemers en werkzoekenden af op de nieuwe realiteit.”

 

Verder herwerkt Cevora zijn catalogus, zodat het vanaf september aangepaste opleidingen kan aanbieden. Niet alleen qua thema, maar ook qua vorm. “Interactieve opleidingen vormen het DNA van Cevora. Willen we het aantal klassikale opleidingen beperken, dan moeten we een beter digitaal alternatief aanbieden dan simpele video’s.”

 

Al is Olivier zich bewust van de uitdaging die Cevora te wachten staat. “Het is eigenlijk een dubbele uitdaging: op lange en korte termijn. Enerzijds hebben we tijd nodig voor een diepgaande denkoefening met andere stakeholders in onze sector. Anderzijds moeten we dringend een antwoord formuleren op de nieuwe opleidingsbehoeften van bedrijven, medewerkers en werkzoekenden. Om hen te helpen zich aan te passen aan de nieuwe realiteit.”